AKADEMİK YAZIM KURALLARI KİTAPÇIĞI

Tanıtımı amacıyla bir paragrafını buraya alıntıladığım Başkent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyelerinin bu çalışmasının tamamına linki açarak ulaşabilirsiniz.


http://www.scribd.com/doc/6736444/Akademik-Yazim-Kurallari


(alıntı)

Bu kitapçık, öncelikle dersler için geliştirdikleri projeleri ya da hazırladıkları ödevleri yazılı olarak sunarken uymaları gereken kurallar (standartlar) hakkında öğrencileri bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Burada yer alan yazım kurallarıyla ilgili bilgiler profesyonel araştırmacıların da kullanabilecekleri bir şekilde düzenlenmiştir.


Özellikle kullanılan kaynakların yazılması konusunda sürekli akılda tutulması gereken bilgileri kısa bir biçimde sunarak etkili bir başvuru kaynağı yaratılmaya çalışılmıştır. Yazım kurallarının detaylarına geçmeden önce, bir raporun sunumuna kadar geçen süreci kısa başlıklar halinde özetlemekte yarar vardır. Farklı bilim dallarının araştırma sürecine yaklaşımı değişebilir. Örneğin, bazı bilim dallarında niceliksel (quantitative; Burns, 2000) yöntemler ağırlıklı olarak kullanılırken, diğer alanlarda niteliksel (qualitative; Berg, 1998) yöntemler tercih edilmektedir. Bağlantılı olarak, tümdengelim ve tümevarım yaklaşımları da farklı araştırmacıların kavrayış çabalarını yönlendirebilir.

Giriş (Introduction)
Giriş bölümü; araştırma probleminin sunulduğu, bu problemle ilgili önceki çalışmaların özetlendiği ve yapılan araştırmanın hangi amaçla yapıldığının belirtildiği bölümdür. Giriş bölümü yazılmadan önce, şu noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
• Bu çalışmanın önemi nedir?
• Hipotezler ve deneysel tasarım, araştırma problemini çözümlemeye nasıl yardımcı olmaktadır?
• Bu çalışmanın mevcut literatüre katkısı ve kuramsal doğurguları (impli-cation) nedir?
• Sınanan hipotezler hangi mantığa dayanılarak türetilmiştir?
İyi bir giriş bölümü bu soruları cevaplayabilecek nitelikte olmalıdır. Bu soruları yanıtlamaya çalışırken, yazar iyi bir literatür taraması da sunmalı ve okuyucuyu adım adım bu soruların yanıtına getirmelidir. Literatür taramasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
• Okuyucunun tarama yapılan ve özetlenen literatür hakkında bilgili olduğu varsayılarak, çok geniş ve konuyla ilgili her türlü ayrıntıyı anlatan bir tarama yapılmamalıdır. (Ödevler bu kuralın dışındadır.)
• Önceki araştırmaların bulguları ve doğurguları ile diğer araştırmacıların özgün fikirleri sunulurken mutlaka kaynak gösterilmelidir. Bir araştırmacıdan/kaynaktan alıntı yapıldığında bunu kendi fi krinizmiş gibi sunmanız bilimle bağdaşmayan ciddi bir etik ihlalidir (plagiarism = aşırmacılık). Üniversitelerde öğrencilerin aşırmacılık girişimleri bir disiplin suçu sayılmakta ve buna karşı okuldan atılmaya kadar giden yaptırımlar uygulanmaktadır.
• Bulguların tartışmalı olduğu bir alanda, tarafl ardan birini kendi fi krini-ze yakın olduğu için tutmak veya diğerine karşı savunmak doğru değildir. Her iki görüşe de, sizin görüşünüz ne olursa olsun, eşit uzaklıkta olmak ve orta yolu korumak gereklidir.
• Literatür taramasıyla ilgili olarak verilen bilgilerin, kronolojik bir veri karmaşasından çok kuramsal bir yapıda olmasına dikkat edilmelidir. Gerçekten sizin çalışmanızla ilgili olan araştırmalardan bahsedin, fazla sayıda referansın olması onun iyi bir literatür taraması olduğunu göstermez.
Son olarak giriş bölümünde araştırma problemi ve literatür sunulduktan sonra araştırmanın amacı ve hipotezler verilmelidir. Bu bölümün içeriği açık olduğundan başına ayrıca “Giriş” olarak bir başlık atmaya gerek yoktur.


Yöntem (Method)

Bu bölümde araştırmanın hangi yöntemle yapıldığı, verinin nasıl toplandığı, katılımcıların/deneklerin örneklem özellikleri gibi konularda bilgiler verilir. Yöntem bölümü şu alt başlıklardan oluşur:
Katılımcılar/Denekler (Participants/Subjects):.Araştırmaya katılanların özelliklerinin doğru biçimde verilmesi, bilimsel çalışmalarda çok önemlidir. Bunun nedeni, araştırma bulgularının genellenebilirliği hakkında okuyucuya bir fi kir vermektir. Ayrıca, araştırmanın tekrarlanması durumunda diğer araştırmacılar, benzer sonuçları hangi özelliklere sahip katılımcılara ulaşırlarsa elde edebileceklerini bileceklerdir.

Bu bölümde;
• Deneklerin nasıl seçildiği (seçkisiz-rastlantısal [random])
• Deneklerin farklı gruplara nasıl atandığı (seçkisiz-rastlantısal [random])
• Deneklerin katılım esasları (gönüllü, ödeme, habersiz)
• Deneklerin demografi k özellikleri (yaş, cinsiyet, vb.) hakkında bilgi verilmelidir.
Kullanılan Araçlar (Apparatus/Materials): Bu bölümde ölçüm için kullanılan laboratuvar aygıtları, kullanılan testler, ölçekler, anketler tanıtılmalıdır. Kalem-kağıt testleri, anketler ve ölçekler için psikometrik bilgiler de (güvenirlik ve geçerlik) bu bölümde sunulmalıdır.

İşlem (Procedure): İşlem bölümü, araştırmanın veri toplama aşamasının özetlendiği bölümdür. Bu bölümde deneklere verilen yönergeler, farklı deneysel grupların nasıl oluşturulduğu, özel deneysel manipülasyonlar ve deneysel desen özetlenir. Ayrıca deneysel veya istatistiksel kontrol yöntemlerinden de burada söz edilebilir. İşlem bölümünde okuyucuya neyi nasıl yaptığınızı yeteri kadar ayrıntılı bir şekilde anlatmanız gerekmektedir.
Bulgular (Results)
Bu bölümde, toplanan veri ve bu verinin istatistiksel analiz sonuçları sunulur. Araştırmanın temel bulguları kısaca özetlenir. Hipotezlerin istatistiksel olarak nasıl sınandığı ve bu sınamanın sonuçları iletilir. Hipotezleri yanlışlayan ve/ya doğrulayan tüm bulgular rapor edilmelidir. Gerekli görülen istatistikler tablo veya grafi k olarak da sunulmalıdır. İstatistiksel analizlerde; I. Tip hata yapma olasılığı (a) ile birlikte II. Tip hata yapma olasılığı (/3) ve/ya istatistiksel güç de (power, Î-/3) rapor edilmelidir. Buna ek olarak etkinin büyüklüğü de (effect size) kullanılan istatistiksel yöntemin türüne göre mutlaka rapor edilmelidir.





Tartışma (Discussion)

Bulguların sunulmasından sonra bunların yorumlanması ve sonuçlarının vurgulanması tartışma bölümünde yapılır. Tartışma bölümüne hipotezlerin ne şekilde doğrulandığı veya yanlışlandığı bilgisiyle girilmelidir. Sizin araştırmanızın bulguları ile benzer araştırmaları yapanların bulguları arasındaki benzerlikler veya karşıtlıklar belirtilmelidir. Araştırmanızın eksik yönleri de, güçlü yönleri ve literatüre katkısı ile birlikte sunulmalıdır. Bulgularınızdan yola çıkılarak ne tür kuramsal ve uygulamaya yönelik doğurguların olabileceği ve benzer araştırmaların iyileştirilerek nasıl daha iyi yapılabileceği tartışılmalıdır. Genel olarak tartışmada şu sorulara yanıt verilmelidir:
• Benim bu bulgu sayesinde bilime ne tür bir katkım oldu?
• Yaptığım çalışma, araştırma problemini çözümlememe ne şekilde yardımcı oldu?
• Çalışmamdan ne tür sonuçlar ve kuramsal doğurgular çıkıyor?
Kaynakça (References): Kaynakça, metinde kaynak gösterilen makale, kitap ve diğer yayın türlerinin yazar adlarına göre alfabetik sırada verildiği bölümdür. Bir kaynak; yazar(lar)ın ad(lar)ı, yayın tarihi, yayının başlığı, yayın yeri ve yayımcı kurum bilgilerinden oluşur. Kaynakça sayfası da raporun diğer bölümleri gibi iki satır aralıklı yazılır. Her kaynak ilk satır soldan başlayarak yazılır. Kaynakçada belirtilen kaynağın yazımı ikinci satıra taşıyorsa, ikinci satır bir paragraf içeriden başlatılır. Bu işlem tüm kaynaklar için ayrı ayrı yapılır. Kaynakça sayfası örneği “Örnek Rapor” bölümünde verilmiştir.
Örnek:


Ekler, Tablolar ve Şekiller (Appendix)
Kaynakçadan sonra; ekler, tablolar ve şekiller sunulur. Her bir ek, tablo ve/veya şekil ayrı sayfadan başlar.

Araştırma Raporu Biçimi
Bir araştırma raporunun içeriğinin zenginliği kadar sunuluş biçimi de önemlidir. Tüm bilimsel topluluk okuyucularına yönelik rapor biçimi için de ortak bir tarz vardır. Bu kitapçıkta, kabul gören sunuş biçimlerinden Amerikan Psikologlar Derneği’nin (American Psychological Association – APA, 2001) yazım kurallarından yararlanılmıştır. APA’nın genel çerçeveyi belirlemek üzere seçilmesinin nedenleri (1) APA’ya ait yazım kurallarının oldukça ayrıntılı olması ve (2) özellikle sosyal bilimlerde yaygın bir kullanımı olmasıdır. Ancak, farklı alanların ve dergilerinin kendine özgü yazım kuralları vardır; örneğin, APA’da tarih parantez içine alınırken Academy of Management Journal’da yıl bilgisi parantez içine alınmaz. Burada önemli olan, profesyonel yayınlarda yazının gönderildiği derginin yazım kurallarına tam olarak uyulmasıdır. Bu kitapçıkta, bütün farklı uygulamalara ait örnekler karışıklığa yol açmamak için belirtilmemiştir; bu yüzden bu kitapçık, genel bir yazım kılavuzu olarak algılanmalı, ayrıntılar için söz konusu dergilerin ya da organizasyonların kuralları kontrol edilmelidir.
Raporun Fiziksel Yapısı
Kağıt: Rapor; beyaz, 80 gr., A4 kağıda yazılmalıdır.
Yazı tipi: Tüm rapor Times New Roman yazı tipi ile 12 punto; Arial, Verdana veya Courier yazı tipleri ile 10 punto olarak yazılmalıdır. Raporun baskısı temiz ve okunabilir olmalıdır. Gerektiğinde sözcükler italik veya koyu yazılmalıdır. Satırlar arasında çift aralık bırakılmalıdır.
Metin içinde ne zaman italik biçimde yazmak gerekir?3
• Çeşitli istatistikler; örneğin, varyans analizi değerleri (F, t, z), korelasyonlar (R, r) ve diğer istatistiksel göstergeler rapor edilirken.
• Metin içinde adı anılan kaynaklar verildiğinde. Örneğin;
”McClelland (1961) Achieving Society adlı kitabında …”
”Türk Psikoloji Dergisi, psikoloji alanında, uluslararası indekslerde kayıtlı Türkçe tek hakemli ve bilimsel süreli yayındır.”
Kenar boşlukları: Sayfa kenarlarından, üstten ve alttan 2.54 cm (1 inch) boşluk bırakılmalıdır. Metin sola hizalı yazılmalı, kelimeler satır sonlarında bölünmemeli, bölünüyorsa kelime bir aşağı satıra alınıp, cümleye devam edilmelidir. Bu kurallar çerçevesinde bir sayfa yaklaşık 27 satırdan oluşacaktır.
Sayfa sırası ve numaralandırma: Rapordaki tüm sayfalar (kapak sayfası da dahil olmak üzere) numaralandırılmalıdır. Aşağıdaki sıralamadan yararlanılabilir:
apak Sayfası #1
Öz #2
İngilizce Özet #3 - 4
Metin #5 - …
Kaynakça yeni sayfadan başlanır, kalan sayfa #’dan devam
Ekler yeni sayfadan başlanır, kalan sayfa #’dan devam
Tablolar yeni sayfadan başlanır, kalan sayfa #’dan devam
Şekiller yeni sayfadan başlanır, kalan sayfa #’dan devam
Üstbilgi: Her sayfanın başına sağa hizalı üstbilgi verilmelidir. Üstbilgi, en sağda sayfa numarasından ve onun solunda makalenin kısa başlığının küçük harfl erle yazılmış halinden oluşan bir bilgidir. Üstbilgi başka bir bilgi içermemelidir (örn., tarih, saat, yazarın adı, vb).
Başlık Sırası ve Biçimi
1. düzey başlık Ortaya hizalı
2. düzey başlık İtalik
3. düzey başlık Bir paragraf içeriden, italik
4. düzey başlık İtalik, nokta, metin takip eder

Örneğin; Kuruma Bağlılıkta Liderin Rolü
…
Yöntem (1. düzey)
Katılımcılar (2. düzey) Kullanılan Ölçekler (2. düzey)
Kurumsal Bağlılık Ölçeği (3. düzey) Liderlik Ölçekleri (3. düzey) Liderlik Anketi. …… Yönetici Değerlendirme Formu. …… İşlem

Bulgular
… Tartışma
… Kaynakça

Bir sonraki sayfada APA yazım kuralları temel alınarak hazırlanmış bir rapor örneği bulunmaktadır. Bu raporda, sayfa düzeni, başlıkların yeri ve biçimi, metin içinde ve metin sonunda kaynakların gösterilmesi, alıntılar gibi önemli APA uygulamalarına yer verilmiştir. Bu nedenle araştırma raporlarının ya da ödevlerin hazırlanması aşamasında şablon olarak düşünülebilir ve kullanılabilir. Örnek rapor pratik sınırlamalar nedeniyle yazım kurallarının en temel noktalarını kapsamaktadır.