BU İLİMİZİ TANIDINIZ MI

Saat Kulesi, Çamlığı Ulusal Parkı, Kerkenez Harabeleri (Keykavus Kalesi), Akdağ Ormanları, Arabaşı, Testi ve Tandır Kebabı, Madımak, Çeşka Kalesi, Türkiyenin İlk Dünyanın 3. Milli Parkı Çamlık























































































YOZGAT

http://www.yozgatmuzesi.gov.tr/ceska.html

Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün 26/02/2008 tarih ve 34176 sayılı yazısına istinaden , Yozgat İli Merkez İlçesi, Kirazlı Mevkii Çeşka Yeraltı Şehrinde Müdürlüğümüz Başkanlığında kazı yapılmaksızın temizlik çalışması yapılmasına 06/06/2008 tarihinde başlanmış 5 işçi ile birlikte 05/07/02008 tarihine kadar toplam 30 gün boyunca çalışmalara devam edilmiştir.

Çeşka Kalesi

Yozgat Merkez İlçe sınırları içerisinde bulunan Çeşka Kalesi, Merkez İlçeye 3 km mesafede ve kuzey doğusunda yüksekçe bir tepe üzerindeki kalede üç ayrı giriş yeri tespit edilmiştir. Tepe noktası olduğu gibi kayalıktır. Güney batı kısmında iki kat halinde üç odalı bir mekan vardır. Yapılan araştırmalar neticesinde bu mekanın hangi amaçla kullanıldığı tespit edilememiştir. Bu mekanın kuzeyindeki odanın üstünde koni biçiminde düzenli bir şekilde oyulmuş havalandırma amacıyla kullanıldığı tahmin edilen bir baca vardır. Ancak bu bacanın tabandan aşağıya devam etmesi gerekmektedir. Taban dolgu olduğu için havalandırma bacasının devam edip etmediği anlaşılamamış, güneydeki odanın duvarında 185 cm yüksekliğinde niş ve orta yerinde iç içe iki küçük niş vardır. Ayrıca güneydeki odanın tabanında kısmen dolmuş iki ayrı beşik kemerli galeri girişleri vardır.

Yapılan Çalışmalar

Güneydoğu girişinin önündeki dolgu toprak malzemesi ve kapı önü açılarak temizlik çalışmasına başlandı. 130 cm genişliğinde, 470 cm uzunluğunda ve değişmekle birlikte ortalama 110 cm yüksekliğe sahip olan giriş koridoru yarıya kadar toprak dolu idi. Bu dolgu toprak temizlenerek birinci odaya giriş sağlandı. Bu giriş koridorunun duvarları kayaya oyulmuş olup düzgün bir işçilik göstermemekle birlikte kaba yontulmuştur. Koridor kayaya oyulduğu için zeminin sertliğinden dolayı rahat bir giriş sağlanamıyor. Giriş koridorunda beklenenin aksine bir kapı taşı ya da buna işaret eden herhangi bir bulguya rastlanmadı.

Güneydoğu girişindeki birinci oda yaklaşık 300 cm genişliğinde, 730 cm uzunluğunda ve 180 cm yüksekliğe sahiptir. Tavanı giriş koridoruna göre kısmen daha iyi işçilik göstermektedir. Bu oda da kayaya oyularak yapılmıştır. Bu odada duvarlara oyulmuş kandil yuvaları vardır. Oda yağmur ve sel sularıyla sürüklenmiş olduğu anlaşılan toprakla yaklaşık olarak 120 cm doluydu. Bir haftalık yoğun bir çalışma sonucunda bu odadaki dolgu toprak temizlendi. Bu odanın giriş sağ köşesinde yaklaşık olarak 45 cm çapında ve bir buçuk metre derinliğinde ilk bakışta alt kata giriş olduğu tahmin edilen bir kuyu bulundu. Ancak buradaki toprak temizlendikten sonra burasının 150 cm derinliğinde ve yaklaşık olarak giriş koridorunun altına doğru 700 cm uzunluğunda aynı odaya ikinci ayrı bir giriş olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca bu odaya girildikten sonra yaklaşık olarak iki metre kadar solda bir koridor açma denemesi olduğu ve bilinmeyen bir nedenle yarım kaldığı gözlemlendi. Bu birinci odanın sonunda sola ayrılan ikinci bir oda tespit edildi. Bu küçük oda birinci odaya göre oldukça küçük ve tavanı daha yüksektir. 250 cm yüksekliğe, 200 cm genişliğe ve 300 cm uzunluğa sahiptir. Bu küçük odadan güney batıdaki odaya ulaştığı varsayılan bir koridor tespit edilmiştir. Bu koridor zaman yetersizliğinden, dar olmasından, düzgün yapılmadığından ve toprağın çok sert olmasından dolayı temizlenememiştir.

Birinci odaya ikinci büyük odaya bağlayan uzun kavisli koridor yaklaşık olarak 14 metre uzunluğunda 1 metre yüksekliğinde ve yine 1 metre genişliğindedir. Bu koridorda 4 metre sonra solda küçük bir kapı odası olduğu düşünülen bir odacık bulunmuştur. Ancak burada kapı taşı bulunamamıştır. Koridor yine aynı şekilde taşa oyulmuş olup kaba bir işçilik göstermektedir.

Bu koridordan sonra büyük odaya ulaşılmaktadır. Bu oda 440 cm ile 480 cm arasında değişen bir uzunluğa ve 840 cm genişliğe sahiptir. Bu odanın tavanı yer yer değişmekle birlikte 280 cm civarındadır. Bu büyük odanın etrafında küçük odacıklar yer almaktadır. Girişin hemen solunda yaklaşık olarak 300x300 cm ebatlarında küçük bir oda vardır. Ve bu küçük odanın hemen kuzeyinde sağa ayrılan ancak yarım kaldığı düşünülen yerden bir metre yüksekliğinde 60 cm genişliğinde, 1 metre kadar yüksekliğinde yaklaşık olarak 15 metre uzunluğunda bir koridor vardır. Ancak bu koridorun sonunun kapalı olduğu görüldü. Yine bu odanın giriş koridorunun tam karşısında 400 cm genişliğinde ve yine 400 cm uzunluğunda yan yana iki oda bulunmaktadır. Bu iki oda birbirlerine ortalarından açılan bir kapı? ile bağlanmışlardır. Bu büyük odanın kuzeybatısında yarım kalmış olduğu anlaşılan 1 metre eninde ve 1 metre genişliğinde küçük bir odacık vardır. Büyük odanın sol ( batı) köşesinde zeminden biraz aşağıda yaklaşık olarak 300cm genişliğinde ve 300 cm uzunluğunda bir oda daha vardır. Bu odanın tavan ve yan duvarları oldukça iyi bir işçilik göstermektedir. İlk başlarda bu küçük odanın zeminden aşağıda olması nedeniyle alta indiği düşünülmüştü. Ancak yapılan çalışmadan sonra bu odanın aşağıya inmeyip burada bittiği görüldü. Büyük odanın giriş sol köşesinde bir koridor bulunmaktadır. Bu koridorun yaklaşık olarak 8 metre gittiği ancak daha sonrası geçit vermediğinden dolayı gidilememiştir. Bu koridorun güney batıdaki yıkık oda ile bağlantılı olduğu varsayılmaktadır. Buluntular

Bizans Dönemi buluntuları: 3 cm, 2.8 cm, 2.6 cm ve 2.5 cm çaplarında dört adet korozyona uğramış etütlük mahiyette sikke bulunmuştur.

İslami dönem buluntuları: Bir adet korozyona uğramış 1.5 cm çapında etütlük mahiyette bronz sikke, yine bir adet korozyona uğramış 1 cm çapında pul, bir adet 0.5 cm çapında simli mavi renkte kırık cam boncuk parçası, bir adet 1.9 cm çapında korozyona uğramış etütlük mahiyette bakır yüzük ve 1 cm ve 1.2 cm kalınlığında açık mavi ve koyu yeşil renkte üzeri geometrik motiflerle süslü iki adet etütlük mahiyette bilezik parçaları, zeytin yeşili astar üzerine siyah boya bezemeli çanak çömlek parçaları bulunmuştur.

Sonuç

Yapılan temizlik çalışmaları sonucunda, Çeşka Kalesinin Tunç çağlardan beri iskan gördüğü, büyük olasılıkla demir çağlarda etrafının sur duvarı ile çevrelendiği, ve bu sur duvarının Bizans döneminde onarım gördüğü (kaçak kazılarla ortaya çıkan Bizans sur duvarından anlaşılan), Anadolu Beylikleri ve son olarak Osmanlı Döneminde de kullanıldığı bulunan sikke ve seramik parçalarından anlaşılmıştır. Ancak temizlik çalışmaları sonucunda söz konusu mekanların depo amaçlı yapıldığı sonraki dönemlerde de aynı amaçla kullanıldığı tahmin edilmektedir. Sonuç olarak Çeşka Kalesi Yerleşiminin Askeri amaçlar için kullanılan bir kale olduğu düşünülmekle birlikte, söz konusu alanda Üniversiteler veya Enstitüler tarafından yapılacak olan bilimsel kazılar sonucunda kesin bir kanıya varılacağı düşünülmektedir.