Karagöz ve Hacivat

(alıntı)

Karagöz ve Hacivat cami yapımında çalışan iki işçidir. Kendileri çalışmadıkları gibi diğer işçilerin de çalışmasını engellemektedirler. Orhan Gazi'nin, "cami vaktinde bitmezse kelleni alırım" dediği cami mimarı, caminin vaktinde bitmemesine Karagöz ve Hacivat'ı şikayet eder. Bunun üzerine bu ikili başları kesilerek idam edilir. Karagöz ve Hacivat'ı çok seven ve ölümlerine çok üzülen Şeyh Küşteri, ölümlerinin ardından kuklalarını yaparak perde arkasından oynatmaya başlar. Bu sayede Hacivat ve Karagöz tanınır.
Hacivat'ın asıl adının Hacı İvaz olduğu söylenir. Hacivat karakteri düzeni temsil eder. Nabza göre şerbet verir. Kişisel çıkarlarını her zaman ön planda tutar. Az buçuk okumuşluğundan dolayı yabancı sözcüklerle konuşmayı sever. Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder. Alın teriyle çalışıp kazanmaktan çok Karagöz’ü çalıştırarak onun sırtından geçinmeye bakar. Rol icabı değişik kıyafetler içinde Keçi Hacivat, Çıplak Hacivat, Kadın Hacivat, Kahya Hacivat gibi farklı tasvirleri vardır.
Sahne arkası oyunun hiç şüphesiz başrol oyuncusu Karagöz’dür. Okumamış bir halk adamıdır. Hacıvat’ın kullandığı yabancı kelimeleri anlamaz ya da anlamaz görünüp, onlara yanlış anlamlar yükleyerek ortaya çeşitli nükteler çıkarırken bir taraftan da Türkçe dil kuralları ile yabancı kelimeler kullanan Hacivat ile alay eder. Her işe burnunu sokar,her işe karışır, sokakta olmadığı zaman da evinin penceresinden uzanarak, ya da içerden seslenerek işe karışır. Dobra, zaman zaman patavatsız yapısından dolayı ikide bir zor durumlarda kalırsa da bir yolunu bulup işin içinden sıyrılır. Çoğu zaman işsiz, geçim derdindedir .Hacivat’ın bulduğu işlere girip çalışır. Başında ışkırlak adı verilen oynak bir şapka vardır. Ve Karagöz'de böyle tanınır.

Hacivat ve Karagöz oyunundaki karakterler kısaca şunlardır:
1)Hacivat
2)Karagöz
3)Zenne
4)Hikmet Ağa
5)Tuzsuz deli Bekir
7)Arap
8)Zenne
9)Frenk
10)Zeybek
11)Tiryaki
12)Çelebi
13)Arnavut .



Tekniği
İstanbul, Büyükçekmece'de bulunan Karagöz ve Hacivat figürleriOyun 100x180'lik bir bez perde üzerine (oyuna göre boyut değişebilir) aksettirilen tasvirlerin gölgelerinin konuşturulmasıdır. Kenarları çiçekli bez perde patiskadandır. Asıl perdeye ayna denir. Perde arkasındaki peş tahtası üzerindeki şem'a ile bu gölgelendirme sağlanır.

Tasvirler manda, dana, deve derisinden yapılır. Deri saydamdır, nevrekan'la kesilip kök boyasıyla boyanır. Hareketli yerleri kirişle tutturulur, değnek delikleri açılır. 30-40 cm olan tasvirleri oynatmak için 60 cm lik değnekler kullanılır.


Musiki
Geleneksel Türk gölge oyunu olan Karagöz, musiki yönüyle de büyük değer taşımaktadır. Klasikleşmiş Karagöz oyunlarında kullanılan musiki eserleri geniş bir yelpaze oluşturur. Başlıcaları, büyük klasik formlardaki beste ve kârlardan başlayarak, ağır ve yürük semailer, şarkılar, tavşancalar, köçekçeler, farklı tavır ve yörelere ait türküler ve azınlık dillerindeki çeşitli havalardır. Seçilmiş olan musiki eserinin oyunun özelliğine olduğu kadar, gölge karakterin kişiliğine de çok uygun olması kaidedir. Karagöz musikisine ait başlıca eserler musiki araştırmacısı Etem Ruhi Üngör tarafından titiz bir çalışma ile bir araya getirilerek yayınlanmıştır.

[img][/img]

[img][/img]

[img][/img]

Resim Ressamı


-Karagöz' üm, bu ne telaş böyle ?

-Marangozun önünden geçtim ya, oradan sıçramıştır.

- Talaş demedim... Yani acelen nedir ki peşinden yetişemedim ?

-Yetişip de ne yapacaksın, para mi vereceksin ?

-Canım aynı tarafa gidiyorum diye bir hal - hatır sorayim dedim

-Ben kara katır falan görmedim.

-Efendim şakayı bırak, şu koltuğunun altındaki de nedir?

-O mu ?... Resim, resim Hacı Cavav

-Anlayamadım, yani tablo mu alıp satmaya başladın ?

-Pataklarım ha ! ... Kablo alıp satan babandır. Ben resim ressamı oldum.

- Hemen kızma canım, şimdi anladım. Hem de cok sevindim. Demek artık boş zamanlarında sanat yapıyorsun?

-Elimdeki resmi kafana gecirirsem görürsün saat yapmayı...

-Şey haber versen ben de yardımci olurdum. Evin kenarında - köşesinde kalmış boya, fırca falan var. Resim bilgisi de verirdim.

-Bilgi senin olsun, o kenar - köşedekileri gönder !

-Pekala, göndereyim ama sen de şu işi biraz anlatıver ?

-Nesini anlatayım... Biliyorsun gecen sene resimlerini ben yaptım diye kızıp, ögretmen oğlumu resim dersinden bütünlemeye bırakmıştı ya...

-Duydum Karagöz' üm... Gelseydi ben ona güzel resimler yapardim.

-Köftehor, bunu şimdi mi söylüyorsun ? Üstelik öğretmen, Ilk defa fırca tutmuş, ilk defa boya görmüş gibi bu ne rezalet resimler böyle ? Verdiğim bilgiler ne oldu ? Ana okulunda mısın ? diye de paylamış.

-Ögretmen haksız da değil... Eeeeee, sonra ?

-Işte o cıtalara gerilmiş bezlere yaptığım resimler bir kenarda dururken... Geçen gün ekmek parası kalmayınca aklıma geldi. Boyalarını silip yeniden satarlar diye aldığımız yere geri götürüyordum.




Hah! hah hah ! Geri almazlar. Neyse, ne yaptın ?

-Almadılar ama ben başka dükkancı aramaya başladım. Derken yanımdan gecen bir adam merak etmiş... Bir kenara cekildik, hepsine baktı.

-Merak ettim doğrusu, kimmiş ?


-Resim alıp - satarmış.. Sergi dükkanı da varmış.

-Anladım Karagöz' üm, demek ki galeri sahibi...

-Lafı ters anlama, gollerin sahibi değil!... Resim dükkanı var.

-Pekala, öyle olsun... Herhalde sana acıyıp çerçeveleri satın aldı.

-Köftehor, cerceve olur mu ? Resimlerimi çok beğendi.

-Efendim sen bana herhalde ya rüyanı anlatıyorsun, ya şaka yapıyorsun !

-Hacı Cavcav, adam beni sergi dükkanına götürdü. Kebaplar getirtti. Ben de rüya görüyorum zannettim ama baktim ki sahiden yiyorum yarısnı da cebimdeki torbaya doldurdum.


-Allah iyiliğini versin, adamcağız ne kadar ayıplamıştır !

- Zahmet ettiniz ama iştahım yok ! Yanıma alayım da gezerken acıkınca bir parkta falan yerim ! dedim. Eve götürürüm denir mi ?

-Desene birkac cerceve parasına bir güzel kebap yediniz Sonra?

-Satmak isteidiğimi öğrenince resimlere hemen altın yaldızlı çerçeveler yaptırıp sergideki resimlerin arasına koydu.

-Karagöz'üm, ben saf saf dinliyorum diye sen galiba şakanın ucunu kaçırdın ?

[img][/img]