POST- TRUTH

Oxford Dictionary tarafından 2016 yılın sözcüğü olarak “post-truth” seçildi. İlk bakışta sanki “gerçek ötesi” anlamı çıkıyor. Ama öyle değil. Sözük, başta 2016 yılı olmak üzere önceki birkaç yılda dünyada olanları aslında çok da güzel açıklıyor.
Geçtiğimiz ay Amerikalı bir antropolog şöyle yazdı: “Artık okumuyoruz. Dünyada okuyan insan sayısı gittikçe azalıyor. Tarihe dar bir açıdan, o da sadece çok yakın olan tarihe bakıyoruz. Aslında dünya öyle günlerden geçiyor ki, tarihsel geçmişe bakıldığında büyük savaş ya da olayların tam da arifesindeyiz. Aynen birinci dünya savaşının başlangıcında olduğu gibi, Arşidük’ü vuracak bir deli gerekiyor. Ve onlardan da bugünlerde çok var. İnsanlar, toplumlar, gözlerini kapamış gelişmelere ve olaylara; duymuyor, görmüyor ya da anlamıyorlar. Aynen sigara içen adam gibi. Sigaranın kanser yaptığı her yerde yazıyor ve söyleniyor, adam bunları okuyup dinleyerek sigara içmeyi sürdürüyor. Kanser bir gerçeklik ama sigara içen adamın bu konudaki algısı sadece boşluk. Aynen bugünün toplumu gibi..”
Doğru. Eskilerin bir deyimi var, “bindik bir alamete, gidiyoruz kıyamete” diye. Bugünün toplumu ya da bizler aynen bu durumda, sanki gözüne ışık tutulan tavşan gibiyiz. Görüyoruz, duyuyoruz, okuyoruz. Duyumsadığımız herşey gitmesi gereken yere, beynimize ulaşıyor. Sadece ulaşıyor. Sonrası yok. İşlenmiyor. Orada kalıyor. Sanki efsunlanmış gibiyiz. Birisi bize hipnoz yapmış da ne söylenirse onu yapıyoruz. Sürü halinde bir oraya bir buraya gidip geliyoruz. Dün hayır dediğimize bugün çok kolay evet diyebiliyoruz. Dünün karası bugünün akı. Farkında ve bilincinde değiliz ne yaptığımızın. Beynimizi kiraya vermişiz bir üst düşünceye, o bizim adımıza gerekeni yapıyor. Orwell 1986’da tam da bunu yazmıştı. “Büyük birader seni izliyor”! Eğer yoldan çıkmaya yeltenecek olursan, “düşünce polisi” seni hemen hizaya sokuveriyor. Açlık, savaş, yolsuzluk, hırsızlık diz boyu. Ama olsun. “Bolluk bakanlığı”, “sevgi bakanlığı” ve “doğruluk bakanlığı” var her şeyin en doğrusunu bilen ve en doğrusunu yapan. Arada yarı uyanık Josef K.lar olabilir ama bütün gözler onu izlediği için kendini sürüye uymak zorunda hissediyor o da. Masum olduğunu herkes bildiği halde hakimler “sürüden ayrılanı kurt kapar” diyerek onu mahkum ediyor.
“Algı merkezi ikinci bir duyuruya kadar geçici olarak kapalı!” Ne zaman açılacak peki? “Hele dur bi sen böyle tavşan gibi, tepedeki küresel güçler ya da bilmem kaç ailenin tepişmesi bitsin, eğer hala sağ ve ayakta isen zaten kendiliğinden açılacaktır gözün, kulağın, beynin!” Gerçi o zaman iş işten geçmiş olacaktır ama yeni düzende her zaman kazananlarla onlara katılan yeni kazananlar bir süre kazandıklarını sindirirken dünya da mutlu olacaktır.
Bu aralar “entellektüeller” pek sevilmiyor. Hatta aşağılanıyor. Oysa ki, onlar görmeyen gözlere fener, duymayan kulaklara megafon tutuyorlar insanlar rüyadan uyansın diye. Ne diyelim? “Her koyun kendi bacağından asılır”. “Post-truth” dünyasına hoşgeldiniz..